english version logo
Szukaj   


 

Kariera naukowa
Praca magisterska - 2000 "Nietoperze Puszczy Darżlubskiej - skład gatunkowy, wybrane aspekty ekologii i biometria", promotor prof. dr hab. Bronisław W. Wołoszyn
Praca doktorska - 2005 "Struktura przestrzenna zespołu i dynamika aktywności nietoperzy w krajobrazie leśno-rolniczym północnej Polski", promotor prof. dr hab. Lech Stempniewicz

Zainteresowania
Interesuję się jedną z najbogatszych w gatunki grup ssaków - nietoperzami (Chiroptera). Moje badania skupiają się głównie wokół ekologii tych tajemniczych zwierząt. Korzystając z szerokopasmowej detekcji ultradźwięków i możliwości rozpoznawania gatunków nietoperzy w oparciu o analizy bioakustyczne zarejestrowanych w terenie sygnałów echolokacyjnych, próbuję odpowiedzieć na pytanie GDZIE i KIEDY polują, przelatują, odpoczywają i rozmnażają się te skrzydlate ssaki. Co sprawia, że zwierzęta te są tak nierównomiernie rozmieszczone w czasie i przestrzeni? Jakie biotopy preferują poszczególne gatunki i czy preferencje te są uzależnione od struktury otaczającego krajobrazu? Jakie czynniki kształtują sezonowe i nocne zmiany ich aktywności - czy odpowiada za nie pogoda, dostępność pokarmu, a może międzygatunkowa konkurencja?

Nie zapomniałem jednak o wiedzy najprostszej z możliwych, której zdobywanie stanowiło kiedyś trzon badań zoologicznych, choć dziś modne jest odmawianie jej w ogóle statusu nauki, gdyż ma charakter opisowy, "nie formułuje falsyfikowalnych hipotez" i stanowi "zabawę dla amatorów". Mowa oczywiście o faunistyce. Dostarcza ona informacji o rozmieszczeniu geograficznym poszczególnych gatunków zwierząt oraz opisuje strukturę ilościową i jakościową fauny (m.in. skład gatunkowy) w poszczególnych regionach. Bez faunistyki nie byłoby prawdopodobnie żadnej z "prawdziwych" nauk zoologicznych. Nie byłoby po pierwsze zoogeografii - syntetyczne analizy wzorców rozmieszczenia i zasięgów geograficznych czy regionalizacja fauny w oparciu o skomplikowane algorytmy nie byłyby możliwe, gdyby wcześniej setki przyrodników nie przyniosłyby z terenu informacji o występowaniu tysięcy gatunków - tych rzadkich i tych pospolitych. Nie byłoby też prawdopodobnie ani ekologii, ani fizjologii, ani genetyki, gdyż uprawiający te dyscypliny nie wiedzieliby gdzie szukać obiektów swoich badań. Faunistyka nietoperzy (a więc badania chiropterofauny) korzysta z wielu różnorodnych metod - począwszy od detekcji ultradźwięków, po odłowy z zastosowaniem specjalnych, cienkich sieci, kontrole kryjówek dziennych (budynków, dziupli, skrzynek lęgowych), i zimowych (fortyfikacji, piwnic, jaskiń). Swoje faunistyczne poszukiwania prowadzę na rozległych terenach Pomorza Gdańskiego (szczególnie w parkach krajobrazowych i kompleksach leśnych), poza Polską zaś również na terenie Półwyspu Bałkańskiego.

Nietoperze są nie tylko jednym z najbardziej różnorodnych i najsłabiej poznanych grup ssaków, ale również jedną z najbardziej zagrożonych. Poznanie ich biologii może więc pomóc w ich skutecznej ochronie. Ta ostatnia uzależniona jest zaś od możliwości szybkiego reagowania na zagrożenia, co zapewnić może długoterminowy monitoring. W przypadku nietoperzy, koncentruje się on na śledzeniu wieloletnich zmian liczebności niektórych gatunków hibernujących w kryjówkach podziemnych, zaś w Polsce znany jest pod nazwą Dekady Spisu Nietoperzy przeprowadzanej w całym kraju co roku w pierwszej połowie lutego. Na Pomorzu Gdańskim jest on prowadzony od 1989 roku, zaś sam uczestniczę w nim od 1996 roku. Obecnie w bazie danych naszego zespołu gromadzone są już materiały z ponad 90 obiektów - fortów, schronów, piwnic, a nawet studni, rozrzuconych na obszarze między Słupskiem a Fromborkiem. Monitoring i inwentaryzacje nietoperzy realizuję dzięki współpracy członków i sympatyków Akademickiego Koła Chiropterologicznego Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra", uczestniczących w większości prac terenowych.

Zarówno ekologia, zoogeografia, jak i faunistyka nietoperzy wymagają precyzyjnych narzędzi, umożliwiających rozpoznawanie gatunków morfologicznie podobnych - zwłaszcza tzw. gatunków bliźniaczych. Takich gatunków znamy coraz więcej, również w Europie. Pracujący w terenie przyrodnicy potrzebują metod, które wspomogą tradycyjną diagnostykę opartą o kształt, ubarwienie i wymiary ciała złowionych lub obserwowanych ssaków, czy charakterystykę ich sygnałów echolokacyjnych zarejestrowanych z pomocą detektora ultradźwięków. Metod tych dostarcza dziś genetyka molekularna - dziedzina, której jeszcze kilka lat temu, jako ortodoksyjny przyrodnik-terenowiec, nie tknąłbym nawet palcem. Jednym z zagadnień, którym interesuję się obecnie, jest poszukiwanie skutecznych i tanich markerów molekularnych, opartych o analizę DNA mitochondrialnego, co pozwoli na łatwe rozpoznawanie bliźniaczych gatunków drobnych ssaków, nawet w sytuacjach gdy tradycyjna diagnostyka terenowa zawodzi.

Moje zainteresowania obejmują również ekologię i faunistykę innych grup ssaków - szczególnie drobnych owadożernych i gryzoni, wreszcie kompleksową inwentaryzację i waloryzację terenów chronionych, lub proponowanych do objęcia ochroną prawną. To ostatnie realizuję poprzez współpracę z przyrodnikami specjalizującymi się w badaniach nad innymi grupami organizmów - ornitologami, entomologami, hydrobiologami, botanikami i mykologami. Dane gromadzone przez takie interdyscyplinarne zespoły podczas przygotowywania np. planów ochrony czy dokumentacji projektowych rezerwatów przyrody nie powinny ginąć w urzędowych szufladach, ale znaleźć się w publikowanych, monograficznych opracowaniach.

  

 


Katedra Ekologii i Zoologii Kręgowców

Realizacja: TRIA media & communication www.tria.pl